در لینوکس بیش از چند هزار دستور وجود دارد و هر کدام از این دستورات دارای کاربرد خاص خود میباشند. معمولا کاربران لینوکس دستورات مرتبط با کار خویش را یاد میگیرند.
دستور alias ساخت دستورات مستعار
از دستور alias برای ساخت دستورات مستعار استفاده میشود. مثلاً فرض کنید هر بار که وارد ترمینال لینوکس میشوید نیاز دارید تا بعضی از دستورات طولانی را در محیط Terminal تایپ کنید این مسئله شاید کمی آزار دهند و زمان گیر باشد به همین جهت شما میتوانید با استفاده از دستور alias یک نسخه مستعار کوتاه شده از دستورات بلند به همراه Option های مورد نظر خود بسازید تا زمان کمتری را صرف تایپ نمودن دستورات بکنید. به طور پیش فرض، دستور alias لیستی از نام مستعار که برای کاربر فعلی تعریف شده است را نشان می دهد.برای ایجاد نام مستعار (همون‌دستور‌خودمون)از ساختار زیر استفاده کنید:
alias name='command'بجای name اسم دستور خودتون رو وارد کنید و بجای command اون دستوری که میخواین اجرا بشه رو وارد کنیدو دستورات command را داخل تک کوتیشین بگذارید.
دستور apt-get نصب و بروز رسانی نرم‌افزارها و‌رفع مشکل برنامه درحال نصب
از دستور apt-get برای نصب نرم افزار ها – بروز رسانی نرم افزار ها – بروز رسانی سیستم عامل و اشکال زدایی از برنامه های در حال نصب استفاده میشود. برای نصب بروز رسانی سیستم عامل با استفاده از دستور apt-get دستور به شکل زیر میشود:
sudo apt-get updatesudo apt-get upgradesudo apt-get dist-upgradeبرای نصب یک نرم افزار از مخازن لینوکس باید دستور apt-get را به همراه پارامتر -install و نام پکیج مورد نظر خود استفاده کنید. مثلاً برای نصب نرم افزار vlc دستور به شکل زیر میشود:
sudo apt-get install vlcنکته: دستور apt-get مخصوص توزیع های Debian و Ubuntu میباشد پس نمیتوان از این دستور برای بروز رسانی توزیع Fedora و یا Redhat استفاده نمود. چرا که آنها دستورات مربوط به خود را دارند.
دستور aspell بررسی‌کردن هجی کلمات انگلیسی
برنامه یا دستور aspell در واقع یک سرویس Open Source برای بررسی هجی کلمات زبان انگلیسی میباشد. شما میتوانید به دستور aspell یک فایل متنی را معرفی کنید تا صحت نوشتار آن فایل را برای شما بررسی کند. برای مثال:
aspell -c mytext.txtawk , gawk برای تغیردادن و اپدیت فایل ها و تهیه گزارش های قالب بندی شده
دستور awk در‌واقع یک ابزار برای برنامه نویسان محسوب میشود که با آن میتوانند متن ها را دستکاری کنند. دستور gawk هم پروژه GNU دستور awk میباشد.
awkzip فشرده سازی فایل ها
برای ایجاد یک فایل ZIP باید به دستور zip اعلام کنیم که نام فایل آرشیو چیست و کدام فایلها باید در آن قرار بگیرند. لزومی وجود ندارد که پسوند zip. را برای نام آرشیو ذکر کنید، اما انجام چنین کاری نیز لطمه‌ای وارد نمی‌کند.
برای ایجاد فایلی به نام source_code.zip که شامل همه فایلهای کد منبع C و فایلهای هدر در دایرکتوری جاری باشد باید از دستور زیر استفاده کنید:
zip source_code *.c *.hهر فایل زمانی که اضافه شود، فهرست‌بندی خواهد شد. نام فایل و مقدار فشرده‌سازی انجام یافته برای آن فایل نیز نمایش داده میشود.
اگر خروجی ابزار zip را در زمان ایجاد فایل ZIP مشاهده نمی‌کنید، از گزینه q- استفاده کنید:
zip -q source_code *.c *.hzip -r گنجاندن دایرکتوری ها در فایل های zip
برای گنجاندن دایرکتوری‌های فرعی در فایل ZIP باید از گزینه r- به معنی «بازگشتی» (recursive) استفاده کنید و نام دایرکتوری فرعی را در خط فرمان ذکر کنید. برای ایجاد یک فایل ZIP مانند قبل و گنجاندن دایرکتوری فرعی از این دستور استفاده کنید:
zip -r -q source_code archive/ *.c *.hcat نمایش محتوای فایل
یکی از پرکاربرد ترین دستوراتی که میتوان در سیستم عامل لینوکس به آن اشاره نمود دستور cat است کاربرد اصلی دستور cat نمایش محتوای فایلهای متنی میباشد. برای نمایش محتوای یک فایل متنی دستور cat به شکل زیر نوشته میشود:
cat mytext.txtcd رفتن به پوشه مورد نظر
به طور عادی در محیط گرافیکی ویندوز و لینوکس برای اینکه وارد یک پوشه شوید ابتدا باید آن پوشه را با یک بار کلیک مشخص نموده سپس با کلیک دوم وارد آن شوید در محیط خط فرمان هم این امر به همین صورت میباشد یعنی ابتدا باید در جلوی دستور cd نام یک دایرکتوری را مشخص کنید سپس با کلید enter وارد آن دایرکتوری شوید. برای مثال:
cd /home/username/Desktopchmod تغییر دسترسی فایل
برای تغییر سطح دسترسی فایلها و دایرکتوری ها (File Permission) باید از دستور chmod استفاده کنید. توجه کنید فقط مالک فایلها و کاربرانی که دسترسی root دارند میتوانند مجوز فایلها را ویرایش کنند. مثلاً برای غیر قابل دسترس نمودن فایل filename.dat دستور به شکل زیر نوشته میشود:
chmod 000 filename.datیا برای دادن دسترسی مجوز کامل:
chmod 777 filename.datجایگاه اعداد در chmod:هر کدام از 3 رقم chmod برای سطح دسترسی یک نقش کاربری در سایت معنا پیدا میکند. بطوریکه رقم اول از سمت چپ سطح دسترسی مدیر سایت، رقم دوم سطح دسترسی کاربران و رقم سوم سطح دسترسی سایر بازدیدکنندگان را نمایش میدهد.
معنای هر رقم در chmod:
0 -> بدون دسترسی
1 -> فقط اجرا
2 -> فقط نوشتن
3 -> نوشتن و اجرا
4 -> فقط خواندن
5 -> خواندن و اجرا
6 -> خواندن و نوشتن
7 -> خواندن، نوشتن و اجرا
chown تغییر مالکیت فایل ها
برای تغییر مالکیت فایلها و دایرکتوری ها باید از دستور chown استفاده کنید. شما میتوانید با استفاده از دستور chown مالکیت یک فایل را به یک کاربر و یا گروهی از کاربران بدهید. برای تغییر مالکیت ابتدا باید نام مالک فایل را مشخص کنید سپس خود فایل را مثلاً برای تغییر مالکیت فایل filename.dat به کاربر root دستور به شکل زیر نوشته میشود:
chown root filename.datcmp
شما میتوانید با استفاده از دستور cmp دو فایل را با یکدیگر مقایسه کنید و تفاوت آنها را در حجم و خطهای مربوطه پیدا کنید. مثلاً برای مقایسه فایل firstfile.txt با فایل secondfile.txt دستور به شکل زیر نوشته میشود:
cmp firstfile.txt secondfile.txtcomm
ای مقایسه و پیدا نمودن تفاوتهای که بین دو فایل متنی وجود دارد میتوانید از دستور comm استفاده کنید. مثلاً برای مقایسه فایل first.txt با فایل second.txt دستور به شکل زیر میشود:
comm first.txt second.txtنکته: تنها در صورتی که دو فایل متنی با یکدیگر متفاوت باشند تفاوت آنها در خروجی استاندار خط فرمان نمایش داده خواهد شد.
cp
برای کپی نمودن فایلها میتوانید از دستور cp استفاده کنیدبرای استفاده از دستور cp کافیست ابتدا فایل مبدأ را مشخص کنید سپس مسیری که میخواهید فایل شما در آنجا کپی شود. مثلاً برای کپی نمودن فایل linux_Command.txt از آدرس /media/diskdrive به آدرس /home/username/Desktop دستور به شکل زیر نوشته میشود:
cp /media/diskdrive/Linux_Command.txt /home/username/Desktopcpio
شما میتوانید با استفاده از دستور cpio فایلهای مورد نظر خود را در یک آرشیو tar کپی کنید و یا اینکه از یک آرشیو tar فایلهای مورد نظر خود را استخراج کنید.
cron
ا استفاده از دستور cron میتوان برنامه های لینوکس را در یک زمان مشخص اجرا نمود. برای اینکار ابتدا باید یک فایل متنی درست کنید و در آن نام برنامه ها و زمانیکه برنامه ها قرار است توسط cron اجرا شوند را مشخص کنید. سپس میتوان از برنامه crontab برای بارگذاری فایل متنی استفاده نمود تا برنامه ها توسط cron در زمان مشخص شده اجرا شوند.
date
برای نمایش و تغییر تاریخ و ساعت لینوکس میتوانید از دستور date استفاده کنید. اگر دستور date را بدون پارامتر وارد کنید تاریخ و ساعت فعلی سیستم عامل را نمایش میدهد. برای مثال:
datedeclare
از دستور declare برای نمایش و اضافه نمودن ویژگی (Attribute) به Variable ها استفاده میشود. توجه کنید: دستور declare مخصوص فایل bash میباشد.
df
برای به نمایش گذاشتن فضای خالی پارتیشن ها میتوانید از دستور df استفاده کنید. اگر دستور df را بدون Argument وارد کنید فضای خالی کلیه پارتیشن های Mount شده نمایش داده میشود اما اگر در جلوی آن نام یک فایل یا دایرکتوری را وارد کنید اطلاعات مربوط به پارتیشن همان فایل را نمایش میدهد.
dfecho
با استفاده از دستور echo میتوان یک پیام را به نمایش گذاشت و یا آنکه محتوای یکVariable را نشان داد. کافیست در جلوی دستور echo نام Variable مورد نظر خود را وارد کنید و یا اینکه پیام مورد نظر خود را تایپ کنید. برای مثال:
echo messageenv
برای اجرای برنامه ها را در یک محیط اصلاح شده باید از دستور env استفاده کنید. اگر دستور env را به تنهایی وارد کنید کلیه متغیر های ساخته شده به نمایش گذاشته میشوند.
envcd /home